Tham vọng khổng lồ của Nhật Bản với đồng Yên kỹ thuật số

Nhật Bản được biết đến là một quốc gia ưa chuộng dùng tiền giấy. Tuy nhiên kế hoạch phát triển đồng Yên kỹ thuật số đã cho thấy nỗ lực của Chính phủ nước này trong thúc đẩy một xã hội không dùng tiền mặt, đặc biệt sau khi đại dịch COVID-19 diễn ra.

Ngoài đồng Yên kỹ thuật số, 104 đồng tiền số khác do ngân hàng trung ương phát hành cũng đang được nghiên cứu phát triển. Ảnh: AFP

Tiến sát hơn tới đồng Yên kỹ thuật số

Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BOJ) lên kế hoạch bắt đầu thử nghiệm tính khả thi của đồng Yên kỹ thuật số với các ngân hàng thương mại lớn của nước này vào đầu năm sau.

Trong quá trình thử nghiệm, BOJ sẽ cho phép người tiêu dùng tham gia để kiểm tra xem việc gửi và rút tiền qua tài khoản ngân hàng tại các ngân hàng thương mại có thể được thực hiện suôn sẻ với tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) hay không.

BOJ từng nêu quan điểm rằng họ chưa có kế hoạch phát hành đồng Yên kỹ thuật số. Tuy nhiên ngân hàng vẫn kiểm tra tính ổn định và khả thi của hệ thống thanh toán nếu họ quyết định phát hành một loại tiền ảo như vậy trong tương lai.

Thống đốc Haruhiko Kuroda cho biết hồi tháng 1.2022 rằng BOJ khả năng sẽ quyết định có phát hành tiền kỹ thuật số hay không vào khoảng năm 2026.

Nếu BOJ quyết định phát hành đồng Yên kỹ thuật số, người dân sẽ sử dụng loại tiền này thông qua một ứng dụng đặt biệt trên điện thoại thông minh của mình.

Tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức đối với CBDC nếu muốn được phát hành và sử dụng rộng rãi. Các nhà chức trách cần đảm bảo rằng CBDC có thể được sử dụng ngay cả trong trường hợp khẩn cấp, chẳng hạn như thiên tai. Và đặc biệt nó có thể được bảo vệ khỏi tiền giả hoặc tấn công mạng.

Hiện BOJ đã ở giai đoạn thử nghiệm thứ hai trong nghiên cứu tính khả thi của đồng Yên kỹ thuật số kể từ tháng 4 năm nay. Sau đó, ngân hàng trung ương Nhật Bản hy vọng sẽ hợp tác với các siêu ngân hàng của nước mình như Tập đoàn tài chính Mitsubishi UFJ và Tập đoàn tài chính Mizuho.

Nếu cần thiết, họ sẽ chuyển sang giai đoạn 3. Khi đó, các doanh nghiệp tư nhân và người tiêu dùng cuối sẽ tham gia vào một chương trình thử nghiệm mới.

Ngân hàng trung ương Nhật Bản nằm trong nhóm bảy ngân hàng trung ương lớn trên thế giới cùng nhau xem xét các tính năng cốt lõi của CBDC. Ảnh: AFP 

Kỳ vọng định hình lại toàn bộ hệ thống tài chính

Dù chưa có quyết định ngay lập tức về việc có nên phát hành CBDC hay không, nhưng làn sóng tranh luận về việc CBDC sẽ ảnh hưởng đến các tổ chức tài chính như thế nào đang nóng dần lên.

Hệ thống tài chính của Nhật Bản đã phải đối mặt với sự thay đổi lớn khi các tổ chức tín dụng phi ngân hàng bắt đầu cung cấp nhiều phương tiện thanh toán trực tuyến khác nhau. Họ mạo hiểm để lấn sân sang các ngân hàng thương mại.

Nếu CBDC được thiết kế theo cách làm cho các ngân hàng thương mại trở thành trung gian chính, điều đó có thể chuyển hoạt động kinh doanh và dữ liệu từ các nhà cung cấp nền tảng đó trở lại ngân hàng.

Ông Hideki Murai – người đứng đầu mảng tiền điện tử của Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền – cho biết: “Nếu BOJ phát hành CBDC, nó sẽ có tác động rất lớn đến các tổ chức tài chính và hệ thống thanh toán của Nhật Bản. CBDC có khả năng định hình lại hoàn toàn những thay đổi xảy ra trong ngành tài chính nước ta”.

Ông Murai cũng nhấn mạnh BOJ phải đảm bảo đồng Yên kỹ thuật số tương thích với CBDC của các quốc gia phát triển khác. Một phần lý do được tiết lộ là để cạnh tranh với việc Trung Quốc đẩy nhanh việc phát hành đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số.

“Nếu đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số trở nên tiện lợi đến mức được khách du lịch sử dụng hoặc trở thành phương tiện thanh toán chính cho thương mại thì mối quan hệ giữa đồng Yên và đồng Nhân dân tệ có thể thay đổi. Vị thế của đồng Yên như một ngoại tệ trú ẩn khả năng sẽ bị xói mòn”, ông Murai nói thêm.